Cuộc xung đột bùng nổ khi OpenAI – công ty đứng sau ChatGPT và đang là “cái tên vàng” của ngành AI – đăng tuyên bố cứng rắn trên nền tảng X: “Những ‘OpenAI token’ này không phải là cổ phần OpenAI. Chúng tôi không hợp tác với Robinhood, không tham gia vào việc này và không ủng hộ nó.” Điều đáng chú ý là OpenAI không chỉ dừng lại ở việc “phủ nhận” mà còn nhấn mạnh rằng “bất kỳ việc chuyển nhượng cổ phần OpenAI nào đều cần sự chấp thuận của chúng tôi – chúng tôi không chấp thuận bất kỳ việc chuyển nhượng nào.” Đây là lời cảnh báo pháp lý rõ ràng, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho Robinhood và các nhà đầu tư tham gia.
Để hiểu rõ cuộc xung đột này, chúng ta cần nhìn lại những gì Robinhood đang cố gắng thực hiện. Đầu tuần này, nền tảng giao dịch nổi tiếng đã thông báo ra mắt dịch vụ giao dịch “cổ phiếu token hóa” dựa trên blockchain Arbitrum cho người dùng tại châu Âu. Đây không phải chỉ là một dịch vụ thông thường. Robinhood đang cung cấp quyền truy cập vào 200 cổ phiếu và ETF, nhưng quan trọng hơn, họ tạo ra một “thị trường thứ cấp” cho cổ phần của các startup chưa niêm yết như OpenAI, SpaceX, và nhiều “kỳ lân” khác.
Ý tưởng này nghe có vẻ hấp dẫn: thay vì phải chờ đợi các công ty này IPO, nhà đầu tư bình thường có thể mua “cổ phần token hóa” ngay từ bây giờ. Mỗi token đại diện cho một phần cổ phần thực tế, được lưu trữ và quản lý thông qua công nghệ blockchain. Tuy nhiên, ý tưởng về cổ phần token hóa không hoàn toàn mới.
Về mặt kỹ thuật, cổ phần token hóa hoạt động như sau. Một tổ chức trung gian mua cổ phần thật của công ty thông qua các kênh hợp pháp, sau đó phát hành token trên blockchain đại diện cho những cổ phần này. Nhà đầu tư mua token thay vì cổ phần trực tiếp. Tuy nhiên, một trong những câu hỏi lớn nhất hiện tại là: Robinhood lấy cổ phần OpenAI từ đâu để token hóa? Công ty này không tiết lộ rõ ràng nguồn gốc, chỉ có một số suy đoán dựa trên bình luận của CEO Robinhood rằng họ có thể đại diện cho “lợi ích trong các cổ phiếu OpenAI đã được mua lại thông qua các kênh được ủy quyền.”
window.addEventListener(‘load’, function(){ if(typeof Web_AdsArticleMiddle != ‘undefined’){window.CMS_BANNER.pushAds(Web_AdsArticleMiddle, ‘adsWeb_AdsArticleMiddle’);}else{document.getElementById(‘adsWeb_AdsArticleMiddle’).style.display = “none”;} });
Điều này tạo ra một khoảng trống pháp lý nguy hiểm. Nếu Robinhood thực sự có cổ phần OpenAI hợp pháp, tại sao OpenAI lại phản ứng mạnh mẽ như vậy? Có khả năng Robinhood đã mua cổ phần từ các cổ đông hiện tại thông qua thị trường thứ cấp, nhưng việc token hóa và bán lại có thể vi phạm thỏa thuận cổ đông của OpenAI. Cũng có thể nguồn cổ phần không “sạch” hoặc không được OpenAI công nhận về mặt pháp lý hoặc OpenAI lo ngại về việc mất kiểm soát đối với cổ đông của mình khi cổ phần được giao dịch tự do trên blockchain.
Rob Hadick – Đối tác Chung của Dragonfly, một quỹ đầu tư tiền số – cũng đã đưa ra cảnh báo nghiêm trọng: “Tôi kỳ vọng căng thẳng tự nhiên này sẽ dẫn đến việc nhiều công ty tư nhân chỉ hủy bỏ hoàn toàn việc bán cổ phần cho những ai vi phạm thỏa thuận cổ đông của họ.” Đây là một rủi ro thực tế vì hầu hết các công ty startup đều có “thỏa thuận cổ đông” rất nghiêm ngặt, quy định cổ đông không thể tự ý chuyển nhượng cổ phần mà không có sự chấp thuận từ công ty. Nếu vi phạm, công ty có quyền “cưỡng chế mua lại” cổ phần với giá thấp hoặc thậm chí hủy bỏ quyền cổ đông.
Điều này có nghĩa là những người mua “OpenAI token” trên Robinhood có thể đối mặt với nguy cơ mất trắng nếu OpenAI quyết định không công nhận những token này và thực hiện các biện pháp pháp lý. Có nhiều lý do tại sao OpenAI có thái độ cứng rắn như vậy. Đầu tiên là vấn đề kiểm soát cổ đông – OpenAI là một công ty đặc biệt với cấu trúc quản trị phức tạp, ban đầu là tổ chức phi lợi nhuận, sau đó chuyển thành “lợi nhuận có giới hạn”. Họ muốn kiểm soát chặt chẽ ai là cổ đông để đảm bảo sứ mệnh về AI an toàn.
window.addEventListener(‘load’, function(){ if(typeof Web_AdsArticleMiddle1 != ‘undefined’){window.CMS_BANNER.pushAds(Web_AdsArticleMiddle1, ‘adsWeb_AdsArticleMiddle1’);}else{document.getElementById(‘adsWeb_AdsArticleMiddle1’).style.display = “none”;} });
Bên cạnh đó, OpenAI được đồn đoán sẽ IPO trong tương lai gần và việc có quá nhiều cổ đông “lẻ” thông qua token hóa có thể làm phức tạp quá trình này. Họ cũng muốn tránh rủi ro pháp lý vì nếu để “cổ phần token hóa” lan rộng mà không kiểm soát, OpenAI có thể gặp vấn đề với các cơ quan quản lý chứng khoán. Cuối cùng, OpenAI không muốn tên tuổi của mình bị liên kết với các hoạt động mà họ không kiểm soát được.
Vụ việc này đặt ra câu hỏi lớn về tương lai của xu hướng cổ phần token hóa. Mặc dù công nghệ này có tiềm năng “dân chủ hóa” việc đầu tư vào các startup bằng cách cho phép nhà đầu tư nhỏ tiếp cận các cơ hội đầu tư trước đây chỉ dành cho “người giàu”, tạo ra thanh khoản cho thị trường cổ phần tư nhân và sử dụng công nghệ blockchain để tăng tính minh bạch và giảm chi phí giao dịch nhưng các rào cản về pháp lý vẫn rất lớn.
Mặt trái của xu hướng này là các công ty startup có thể mất kiểm soát đối với cổ đông, rủi ro pháp lý cao cho cả nhà cung cấp dịch vụ và nhà đầu tư, và có thể tạo ra “bong bóng” khi nhà đầu tư không hiểu rõ rủi ro.
window.addEventListener(‘load’, function(){ if(typeof Web_AdsArticleMiddle2 != ‘undefined’){window.CMS_BANNER.pushAds(Web_AdsArticleMiddle2, ‘adsWeb_AdsArticleMiddle2’);}else{document.getElementById(‘adsWeb_AdsArticleMiddle2’).style.display = “none”;} });
