Cổ Tức Là Gì? Các loại hình cổ tức tiền mặt và cổ phiếu

Cổ Tức Là Gì? Các loại hình cổ tức tiền mặt và cổ phiếu. Cách doanh nghiệp phân phối lợi nhuận cho cổ đông bằng cổ tức (DIVIDENDS) tiền mặt hoặc cổ phiếu.

• Dù là nhà đầu tư cá nhân hay tổ chức trong và ngoài nước khi bước vào thị trường chứng khoán điều mong muốn kiếm lời từ chênh lệch giá mua bán cổ phiếu và cổ tức nếu có bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Cổ tức tiền mặt trước mắt sẽ hấp dẫn hơn, nhưng nếu xét về lâu dài cổ tức bằng cổ phiếu sẽ hấp dẫn nếu giá cổ phiếu đó gia tăng qua các năm.

Cổ tức là gì? Mục đích & ý nghĩa của việc chia cổ tức

• Cổ tức (tên tiếng Anh là DIVIDENDS): là một phần lợi nhuận sau thuế được chia cho các cổ đông của một công ty cổ phần. Cổ tức có thể được trả bằng tiền hoặc bằng cổ phiếu.
• Mục đích cơ bản của bất kỳ công việc kinh doanh nào là tạo ra lợi nhuận cho những chủ sở hữu của nó, và cổ tức là cách thức quan trọng nhất để việc kinh doanh thực hiện được nhiệm vụ này. Khi công việc kinh doanh của công ty tạo ra lợi nhuận, một phần lợi nhuận được tái đầu tư vào việc kinh doanh và lập các quỹ dự phòng, gọi là lợi nhuận giữ lại, phần lợi nhuận còn lại được chi trả cho các cổ đông, gọi là cổ tức.
• Ý nghĩa: Việc thanh toán cổ tức làm giảm lượng tiền lưu thông đối với công việc kinh doanh, nhưng việc chia lời cho các chủ sở hữu, sau tất cả mọi điều, là mục đích chính của kinh doanh. Một số công ty trả cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu thay vì tiền mặt, trong trường hợp này các cổ đông nhận được các cổ phiếu phát hành bổ sung thay vì nhận tiền mặt. Nếu doanh nghiệp kinh doanh tốt, chỉ số tài chính ổn định mà không chia cổ tức thì giá cổ phiếu khó lòng tăng được do kém hấp dẫn với nhà đầu tư trung và dài hạn.

Giá trị danh định của cổ tức

• Giá trị của cổ tức được xác định theo từng năm tại đại hội cổ đông hàng năm của công ty, và nó được thông báo cho các cổ đông hoặc là bằng lượng tiền mặt mà họ sẽ nhận được tính theo số cổ phiếu mà họ đang sở hữu hay số phần trăm trong lợi nhuận của công ty; xem thêm Quyết định chia cổ tức. Cổ tức là như nhau cho mọi cổ phiếu của cùng một loại, hoặc cổ phiếu ưu đãi hoặc cổ phiếu phổ thông (cổ phiếu thường).
• Sau khi đã được thông báo, cổ tức trở thành khoản phải trả của công ty. Khi cổ phiếu được bán ngay trước khi cổ tức được thanh toán một khoảng thời gian cụ thể nào đó thì người bán cổ phiếu sẽ là thể nhân hay pháp nhân được nhận cổ tức chứ không phải là người mua những cổ phiếu đó. Điều này có nguyên nhân là do trong danh sách cổ đông của công ty cổ phần chưa có sự thay đổi về các cổ đông do không thể cập nhật kịp thời các thay đổi đó.
• Cổ tức được tính toán chủ yếu trên cơ sở của lợi nhuận chưa sử dụng đến của công ty cũng như viễn cảnh kinh doanh trong những năm kế tiếp. Sau đó nó được đề xuất bởi Hội đồng Quản trị và Ban Kiểm soát (Ủy ban, hay Hội đồng Kiểm soát) trước Đại hội cổ đông hàng năm.
• Tuy nhiên, phần lớn các công ty cổ phần cố gắng duy trì cổ tức không thay đổi. Điều này giúp cho công ty có được sự tái bảo đảm của các nhà đầu tư, đặc biệt khi thu nhập ở mức thấp do suy thoái kinh tế hay các nguyên nhân khác (phần bổ sung sẽ được lấy ra từ các quỹ dự phòng) cũng như để gửi thông điệp tới các cổ đông là công ty đang lạc quan về viễn cảnh của nó trong tương lai.
• Một số công ty có các kế hoạch tái đầu tư cổ tức. Các kế hoạch này cho phép các cổ đông sử dụng cổ tức của họ để mua một cách có hệ thống một lượng nhỏ cổ phiếu của công ty, thông thường không có tiền hoa hồng.

Các Loại Hình Cổ Tức và Đặc Điểm

Chia cổ tức bằng cổ phiếu

• Số lượng cổ phiếu tăng lên theo tỉ lệ tương ứng được chia và số lượng cổ phiếu đang sở hữu.
• Ví dụ: BID chia cổ tức bằng cổ phiếu tỉ lệ 10% thì 100cp sẽ nhận thêm 10cp, tổng khối lượng cp sau chia cổ tức sẽ là 110cp, giá bình quân mỗi cổ phiếu giảm tương ứng theo tỉ lệ được chia thêm.
• Nhà đầu tư sẽ chịu thuế thu nhập cá nhân 5%, khấu trừ tự động qua tài khoản của nhà đầu tư.
• Nếu hậu chia cổ tức bằng cổ phiếu mà tiền vào cổ phiếu ổn, doanh nghiệp kinh doanh tốt thì giá cp tăng lên và chỉ khi đó nhà đầu tư mới được hưởng lợi từ cổ tức bằng cổ phiếu.

Chia cổ tức bằng tiền mặt

• Chia cổ tức bằng tiền mặt không làm nhà đầu tư phát sinh thêm cổ phiếu, tiền mặt nhận được sẽ chi trả tự động vào tài khoản chứng khoán theo tỉ lệ được chia và số lượng cp mà nhà đầu tư đang nắm.
• Ví Dụ: HPG chia cổ tức tiền mặt tỉ lệ 5%, tức giá trị sổ sách ( mệnh giá cổ phiếu) của HPG là 10.000đ thì mỗi cổ phiếu sẽ nhận được 500đ, chứ không phải dựa vào thị giá của cổ phiếu HPG (giá giao dịch trên thị trường).
• Nhà đầu tư sẽ chịu thuế thu nhập cá nhân 5%, khấu trừ tự động qua tài khoản của nhà đầu tư.
• Chia cổ tức bằng tiền mặt sẽ hấp dẫn nhà đầu tư ngắn hạn nếu tỉ lệ % tiền mặt được chia trên mỗi cổ phiếu cao so với thị giá của cổ phiếu đó.

Chia cổ phiếu thưởng

• Đây là một dạng khác của cổ tức bằng cổ phiếu, cũng bị trừ thuế thu nhập cá nhân 5% và số lượng cp tăng lên sau khi được chia cổ phiếu thưởng trong khi giá cp của nhà đầu tư đang nắm bình quân giảm.
• Khác biệt nằm ở chỗ, cổ tức bằng cổ phiếu là cam kết đã được thông qua tỉ lệ chia trong kỳ đại hội cổ đông thường niên, còn cổ phiếu thưởng là ban quản trị đề xuất chia thêm để cơ cấu lại nguồn vốn ngắn hạn và dài hạn trong doanh nghiệp để tái đầu tư vào sản xuất, kinh doanh.

Chia cổ phiếu quỹ

• Cổ phiếu quỹ là các loại cổ phiếu được các công ty cổ phần phát hành sau đó lại được chính công ty mua lại bằng nguồn vốn hợp pháp (lợi nhuận giữ lại) và nắm giữ như các nhà đầu tư khác nhằm đỡ giá cp hoặc đâu tư kiếm lời/vốn sau vài năm nắm giữ.
• Cổ phiếu quỹ không được tính vào số cổ phiếu đang lưu hành của công ty.
• Cổ phiếu quỹ không có quyền biểu quyết, không được trả cổ tức và cũng không có quyền mua cổ phiếu mới.
• Khi giá cp tăng lên sau vài năm nắm giữ cp thì doanh nghiệp sẽ để xuất chia cổ phiếu quỹ cho cổ đông hiện hữu. Nhà đầu tư có trong danh sách hưởng cổ phiếu quỹ sẽ không phải đóng thuế thu nhập cá nhân, số lượng cổ phiếu nắm giữ tăng lên mà không bị bình quân giảm giá vốn.

Cổ phiếu Esop

• Cổ phiếu ESOP (Employee Stock Ownership Plan) là loại hình cổ phiếu được phát hành theo chương trình lựa chọn cho người lao động và không giành cho nhà đầu tư của một công ty Đại chúng.
• Trên thực tế, những người được nhận cổ phiếu ESOP sẽ là những lao động làm lâu năm (cán bộ và nhân sự chủ chốt), có đóng góp trong sự phát triển của công ty. Thông thường tiêu chuẩn này nằm trong Điều lệ hoặc các quy chế ban hành của công ty.
• Cổ phiếu ESOP Tổng số cổ phiếu phát hành theo chương trình trong mỗi 12 tháng không được vượt quá 5% số cổ phần đang lưu hành của công ty. Cp Esop sẽ bị hạn chế giao dịch trong khoảng 3 năm đầu.

Có nên nắm giữ cổ phiếu để nhận cổ tức?

Tùy theo quan điểm đầu cơ hay đầu tư, thời điểm mua vào và giá mua vào cổ phiếu đó mà nhà đầu tư sẽ cân nhắc xem có nên nắm giữ cổ phiếu đó để hưởng cổ tức hay không.

• Nếu mua vào cổ phiếu ở vùng giá thấp, lời/vốn trên 15% thì có thể cân nhắc nắm giữ để hưởng cổ tức bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu rồi mới chốt lời.
• Hậu chia cổ tức, nhất là chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỉ lệ trên 10% thì xác suất cổ phiếu đó giảm giá rất cao nên cân nhắc bán ra ở ngày chốt danh sách cổ đông nhận cổ tức. Sau đó khi giá cổ phiếu giảm so với giá bán ra thì nhà đầu tư có thể xem xét canh mua vào lại nhằm hưởng đợt sóng tăng giá mới của cổ phiếu.
• Các yếu tố cần xem xét khi đưa ra quyết định nắm cổ phiếu để hưởng cổ tức bằng cổ phiếu: Tổng khối lượng cổ phiếu đang lưu hành, tỉ lệ chia cổ tức bằng cổ phiếu, tỉ lệ free float của cổ phiếu (cổ phiếu trôi nổi không phải do cổ đông lớn nắm trên 5% cổ phần), thời gian tới ngày giao dịch không hưởng quyền (ngày GDKHQ), thanh khoản bình quân của cổ phiếu trong 20 phiên giao dịch gần nhất, tiềm năng tăng giá của cổ phiếu dựa theo sóng ngành trong quý và năm tiếp theo.
• Các yếu tố cần xem xét khi đưa ra quyết định nắm cổ phiếu để hưởng cổ tức tiền mặt: Tỉ lệ chia cổ tức tiền mặt, tỉ lệ % giá trị cổ tức/giá cp hiện tại, thời gian tới ngày GDKHQ, tiềm năng tăng giá của cổ phiếu dựa theo sóng ngành trong quý và năm tiếp theo.

Các lý do doanh nghiệp không chi trả cổ tức

• Chưa thu xếp được tiền mặt để tạm ứng chi trả cổ tức.
• Xin giữ lại lợi nhuận cho hoạt động của doanh nghiệp.
• Hồ sơ xin lịch và tỉ lệ chia cổ tức chưa được Ủy ban chứng khoán duyệt.

Hy vọng qua bài viết này, quý nhà đầu tư sẽ có kiến thức cơ bản về cổ tức như cổ tức là gì, các loại hình cổ tức và cân nhắc có nên nắm giữ cổ phiếu để hưởng cổ tức hay không.

Mọi chi tiết liên hệ:
Mr. Phương – 0967888655